İnsanların yaşam ihtiyaçlarına yardımcı olması için evcilleştirilen kedi ve köpekler daha sonraları yapay seçilim yoluyla evlerimizin içine kadar girip bize en yakın dost haline geldiler. Bu süreçte istenilen davranıştan istenilen yüz ifadesine kadar özellikler ortaya çıkarıldı. Fakat iki ucu keskin bıçak gibi her yönüyle problem oluşturan canlılar haline geldiler. 

Bu canlılar arasında bir grupta basık burunlu tabir ettiğimiz brakisefalik ırklardır. Tabiki evcil kedi ve köpeklerden vahşi doğada yaşamasını beklemiyoruz fakat yapay seçilim ile oluşturulan özellikle brakisefalik (burnu basık) ırk kedi-köpekler vahşi doğada bir hafta bile yaşayamaz, insana muhtaç haldedirler. Sadece çok sevimli oldukları için bu kedi-köpeklerdeki talebi arttırmaktadırlar. Şimdi bu canlılarda karşılaştığımız problemlerden bahsedeceğim.

Predispoze; canlıların belirli bir hastalığa yatkın olma durumudur. Özellikle brakisefalik ırklar çok fazla hastalığa yatkındır. Bu ırkların kedi için olanlarının başlıcaları; Persian (İran) kedisi, Egzotik shorthair. Köpek için olanlarda; Boxer, İngiliz Buldog, Fransız Buldog, Bulmastif, Boston Terrier, King Charles Cavalier, Chow chow, İngiliz Toy Spaniel, Lhaso Apso, Pekines, ShihTzu, Egzotik Buli, Pug. 

brakisefal ırkların burun uzunluğu kısaldıkça çene küçülmekte ve diş deformitedelri artmaktadır. Çünkü dişlerin yerleşebiceği alan kalmamıştır. Diş yapısındaki çarpıklık sebebiyle de brakisefalik ırklar ağızlarını her kapattıklarından tabiri caizse kuvvetli bir şekilde kendilerini ısırırlar. Bu durumda periodontal hastalıkların erken başlamasına ve hızlı ilerlemesine yol açar. Bazı şanslı kedi-köpekler operasyonlar ile bu durumlardan kurtulma olasılıkları vardır fakat birçoğunun sahibinin bilinçsizliğinden dolayı böyle bir imkanı olmamaktadır. Ağızdaki yapısal deformiteler sadece brakisefalik ırklar değil minyatür ırklar dediğimiz pinscher, poddle gibi ırklarda da fazlasıyla görülmektedir. 

Burnun görevlerinden biriside yapısı itibari ile vücuda giren havayı vücut sıcaklığına getirip akciğerlere gönderir fakat basık burunlu ırklarda vücuda giren hava tolere edilemediği için çok soğuk ve çok sıcak hava öldürücü düzeyde etki gösterebilir.

Damaklarının arka kısmında yumuşak damak dediğimiz elastik kısımları çok uzun olduğu için nefes yolunun girişini kapatırlar. Buda zor nefes almalarını ve çabuk yorulmalarına neden olur. Sürekli horultulu bir nefes alma durumları vardır hatta birçok hasta sahibi bunu normal olarak karşılar fakat bu durum canlı için ızdırap dolu nefes alma çabasıdır. Çenenizi göğsünüze bir yaslayın ve o şekilde 1 dakika nefes almaya çalışın. Ne kadar zorlayıcı değil mi? Bu canlılar bunu bir ömür boyu yapmaktadırlar. 

Derileri çok gevşek ve kıvrımlı yapıya sahip oldukları için dermatit, uyuz, mantar gibi deri hastalıkla çok açıktır. Yüz derisinin gevşekliğinden dolayıda göz kapakları hastalıklarına (entropion vb.) çok sık rastlamaktayız. Bu yüz anomalilerinden dolayı burun delikleride aşırı küçük ve dar olmaktadır. Bu tip kedi-köpeklerin ilerlemiş olgularında rahatlaması için burun deliklerini operasyon ile genişletiyoruz. Özelliklerde basık burunlu ırk kedilerde bu durum maalesef bir ömür boyu göz akıntılarına neden olmaktadır.

Gözler anatomik yapı itibari ile göz küresine tam yerleşememiş ve çıkıntılı durmalarından dolayı göz kapakları ve göz yaşı bezleri yeterli kayganlık ve sulanma sağlayamamaktadır. Gözler devamlı bir kızarıklık ve bir enfeksiyon içerindedir. Hatta çok korktukları bazı durumlarda gözler göz yuvalarından bile çıkabiliyor. Yuvasından çıkmış bir göz kliniğe geliş saatine ve müdahalenin uzunluğuna göre göz kayıplarına bile neden olmaktadır.

Maalesef bu canlılar hayatlarını konforlu ve refah içerisinde geçirmiyorlar. Bu kadar yapısal deformiteye yatkın ırkların yetiştirilmesi insanlık ve etik dışıdır. Etik; kimse işlemediğinde bile doğru olanı yapmak, yasal olsa bile yanlış olanı yapmamaktır. Kimbilir belkide ‘’yasaklı ırk’’ dediğimiz tabir yıllar sonra sağlık açısından üretimi durdurulmak istenen bu ırklar için geçerli olur.